Een natuurlijke suikervervanger: een gezond alternatief?

Verschillende zoetmakers

• Kristalsuiker wordt via een uitgebreid productieproces gewonnen uit suikerriet of suikerbiet. Het is een sterk geraffineerd product.
• Rietsuiker is afkomstig van suikerriet. Het heeft de bruine kleur te danken aan de toevoeging van suikerstroop (melasse).
• Kokos(bloesem)suiker ontstaat door het sap van de bloesems van de kokospalm in te dikken en te verwerken tot siroop. Kokosbloesemsuiker heeft een hoog frustosegehalte, namelijk 80 % van de suikers en zou een lagere glycemische index hebben dan kristalsuiker. Er is echter meer onderzoek nodig om uitspraken te doen over een verschil in het effect op de bloedsuikerspiegel en andere eventuele gezondheidsvoordelen van kokosbloesemsuiker als suikervervanger. Een hoge fructose-inname kan leiden tot een verhoogd triglyceridengehalte, insulineresistentie, een verhoogd bloedglucosegehalte, meer vrije vetzuren in het bloed en het verzadigingsgevoel beperken met een eventuele gewichtstoename als gevolg. 
• Palmsuiker is afkomstig van sap van palmboomsoorten.
• Ahornsiroop is afkomstig van de esdoornboom waarvan het onttrokken sap wordt ingedikt. 
• Agavesiroop is afkomstig van de agaveplant (een vetplant). Ook hier wordt het gewonnen sap verwerkt tot siroop. De suikers bestaan voor 80 % uit fructose waardoor deze siroop een lage glycemische index heeft. 
• Honing is in vergelijking met andere suikervervangers minder bewerkt door de mens. Hier zijn het de bijen die de bloemennectar verzamelen en verder verwerken tot honing. De verhouding glucose en fructose en bijgevolg ook de glycemische index kunnen verschillen naargelang de honingsoort. Acaciahoning bijvoorbeeld, afkomstig van de acaciabloesems, bevat meer fructose en heeft dus een lagere glycemische index. 

Calorieën

Los van het feit of siropen en suikers nu gewonnen zijn uit agave, suikerbiet, palm, ahorn of honing, zij blijven relatief veel calorieën aanbrengen. Vloeibare suikers zoals honing en siropen bevatten per 100 g iets minder calorieën omdat ze ook een deel water bevatten. Kristalsuiker bevat 400 kcal per 100 g, honing 321 kcal per 100 g en ahornsiroop 269 kcal per 100 g. Een koffielepel kristalsuiker komt overeen met ongeveer 6 gram, een koffielepel honing met ongeveer 10 gram. Vanuit de idee dat een zogenaamde natuurlijke suikervervanger gezonder zou zijn dan suiker, kan men de neiging hebben om er meer van te gebruiken wat de calorie-inname verder verhoogt.  Algemeen wordt aangeraden om de inname van alle toegevoegde suikers te beperken tot maximaal 10 energie% per dag.

Voedingsmiddelen met een hoger fructosegehalte hebben iets meer zoetkracht. Fructose heeft een relatieve zoetkracht van 1,2-1,8 in vergelijking met sacharose (tafelsuiker) met een relatieve zoetkracht van 1 en glucose met een relatieve zoetkracht van 0,6. Er is dus minder nodig van producten met een hoger fructosegehalte om dezelfde zoetkracht te bekomen als met tafelsuiker.

Vitaminen en mineralen

Hoe groter het verwerkingsproces dat een zoetmaker doorlopen heeft, hoe meer vitaminen en mineralen er verloren gaan.  Dat siropen en honing mogelijk iets meer vitaminen en mineralen bevatten dan kristalsuiker, mag echter geen reden zijn om deze zoetmakers meer te gebruiken of te beschouwen als ‘gezond’. De mate waarin je ze mag gebruiken is klein waardoor ook de aanbreng van vitaminen en mineralen verwaarloosbaar blijft.

Besluit

Aangezien een natuurlijke suikervervanger nog steeds relatief veel calorieën levert en weinig of geen essentiële voedingsstoffen, moet ook hiermee ook altijd matig worden omgesprongen. Aan dergelijke suikervervangers hangt vaak ook een hoger prijskaartje. 

Geef je gerechten een zoetere toets met vers fruit. Denk bijvoorbeeld aan bosbessen of banaan bij havermout, kiwi bij muesli of aardbeien bij pannenkoeken.