Aandachtspunten voeding en eetgedrag bij adolescenten

Voeding voor de groeispurt

Een evenwichtige en gevarieerde voeding is bijzonder belangrijk om in alle noodzakelijke voedingsstoffen te kunnen voorzien. De aanbevolen energieverdeling uit koolhydraten, vetten en eiwitten is vergelijkbaar met die voor volwassenen: ongeveer 50-55 energie% uit koolhydraten, 30-35 energie% uit vetten en ongeveer 15 energie% uit eiwitten.
Naast de hoeveelheid vet is ook de soort vet belangrijk. Vetten rijk aan onverzadigde vetzuren krijgen de voorkeur en de inname van verborgen vetten (bv. via allerhande zoete en/of vette snacks) moet binnen de perken worden gehouden. 
 

Verhoogde behoefte aan calcium en ijzer

De botmassa neemt sterk toe. Veertig tot 45 % van de volwassen botmassa wordt tijdens de puberteit gevormd. De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid calcium is in deze leeftijdsfase bijgevolg hoger dan in de andere leeftijdsfasen. De hoeveelheid bloed en de spiermassa nemen eveneens sterk toe. Dit impliceert een grotere behoefte aan ijzer. Vooral meisjes die voor het eerst menstrueren hebben extra ijzer nodig om de verliezen te compenseren.
 

Jongeren streven naar autonomie

De adolescentieperiode wordt gekenmerkt door verschillende ontwikkelingstaken: de overgang naar de middelbare school, academisch presteren, hechte vriendschappen opbouwen, het opbouwen van een eigen identiteit en het verwerven van psychologische zelfstandigheid. Dit kan gepaard gaan met stemmingswisselingen en probleemgedrag. Bij het stellen van een bepaald gedrag wordt ook sterk rekening gehouden met wat anderen, en ruimer de maatschappij, als goed en slecht beoordelen.  Vanaf de start van de puberteit laten jongeren zich ook sterk leiden door hun emoties en impulsen. Dit maakt hen vatbaarder voor risicogedrag.
 

Eetgedrag wordt meer en meer beïnvloed door externe prikkels

Ook het eetgedrag ondergaat een verandering tijdens de adolescentie. Hoewel smaakvoorkeur nog steeds een sterk bepalende factor is, spelen ook sociale invloeden (bv. invloed van vrienden en de media), bezorgdheden rond gezondheid, gewicht of lichaamsvormen, ethische bekommernissen en religie, stemming en praktische bekommernissen (bv. kostprijs en beschikbaarheid) een rol.

Belang van het lichaamsbeeld tijdens adolescentie

Ook de invloed van de media is onmiskenbaar, en kan een negatieve invloed hebben op het lichaamsbeeld, zowel bij meisjes als bij jongens. Graatmagere modellen die als ideaalbeeld worden opgevoerd zijn geen goede rolmodellen voor jongeren. Door de onzekerheid over hun veranderende lichaam en de drang om populair te zijn, lopen zij meer kans om anorexia nervosa of boulimie te ontwikkelen. Beide eetstoornissen worden gekenmerkt door een afwijkend eetpatroon (niet willen eten, eetbuien, overmatig gebruik van laxeermiddelen, braken) en een uitgesproken ontevredenheid over hun uiterlijk en hun lichaamsgewicht (gewichtsfobie). Vooral meisjes worden het slachtoffer. De diagnose wordt vaak bemoeilijkt door afwijsgedrag of geheimhouding.
De omgeving moet alert blijven en tijdig belangrijke signalen proberen te herkennen. Wees bijvoorbeeld voorzichtig als “afvallen” het motief wordt voor bepaalde voedingskeuzes. Naarmate anderen zich vaker met het eetgedrag gaan bemoeien in een poging om het weer in goede banen te leiden, trekt de jongere zich steeds meer terug.