Opvoedingstips kinderen

Het goede voorbeeld doet wonderen

Vanaf de leeftijd van 18 maanden willen kinderen op volwassenen lijken. Ze imiteren de gedragingen, de gebaren en de voedingsgewoonten. Eet dus zo veel mogelijk samen met de kinderen en geef het goede voorbeeld. Als er geen voorbeeld is om te imiteren of als het voorbeeld niet het goede is, dan mag je niet verwachten dat kinderen goede eetgewoonten en tafelmanieren aanleren.
 

Ouders beslissen wat er op tafel komt

Ouders bepalen wat er op tafel komt en zijn dus verantwoordelijk voor het aanbieden van een evenwichtige en gevarieerde voeding. Een peuter is nog niet in staat om te kiezen wat het zal eten of drinken. Dat betekent niet dat de kinderen geen inspraak mogen hebben in wat op tafel komt. Geef het kind langzaamaan inspraak in het menu. Laat ze bijvoorbeeld kiezen tussen twee soorten groenten (bv. spinazie of spruitjes). De ouders moeten wel duidelijke grenzen aangeven. Vragen zoals “Wat zullen we vandaag eten?” zijn te vaag, zeker voor kleine kinderen.
 

Eet op een vast uur en plaats

Eten op vaste uren en plaatsen is belangrijk voor elk kind. Baken eetmomenten duidelijk af. Een kind heeft nood aan regelmaat, ook met betrekking tot eten. Zo maak je ze duidelijk dat de hele dag door eten niet kan. Door op vaste momenten te eten hou je ook een beter overzicht op wat je zelf maar ook op wat je kinderen eten.
 

Het eten is klaar! Binnen 10 minuten aan tafel!

Roep de kinderen aan tafel wanneer het eten bijna klaar is. Zo kunnen ze hun spel of activiteit nog afronden en komen ze rustig aan tafel. Verwittig je te laat, dan zullen ze meestal niet tijdig aan tafel komen en dat wekt alleen maar wrevel. Voorkom dit. Laat je kind even tot rust komen voor de maaltijd. Kinderen eten namelijk niet goed wanneer ze moe zijn.
 

Een kindvriendelijke tafel

Leuk eetgerei stimuleert kinderen om te eten. Kies eetgerei dat is aangepast aan hun motoriek. Verwacht niet van een kleuter dat hij perfect met een groot mes en een grote vork kan eten. Laat de kinderen op hun eigen originele manier de tafel dekken.
Maak het eten aantrekkelijk. Maak een gezichtje met de groentjes of steek eens stukjes fruit op een spiesje. Ook hierbij kan een kind al meer helpen dan je denkt.

Maak duidelijke afspraken

Maak duidelijke afspraken, bijvoorbeeld dat men niet van tafel gaat alvorens iedereen klaar is met eten, geen tv, spelletjes of kranten aan tafel en alle maaltijden (dus ook tussendoortjes) worden aan tafel genomen. Deze afspraken moeten gelden voor alle gezinsleden, dus ook voor de ouders. Leg uit waarom je deze regels belangrijk vindt en ga na of je kind de regels begrijpt. Stel ook niet te veel regels op. Enkele goede regels die worden gevolgd zijn beter dan te veel regels die voortdurend worden genegeerd.
 

Neem rustig de tijd maar tafel niet te lang

Gezelligheid en rust aan tafel zijn bevorderlijk om goede eetgewoonten aan te leren. Probeer zoveel mogelijk samen aan tafel te eten. Samen tafelen is goed voor de sociale vaardigheden want het zijn ideale momenten om te luisteren naar de belevenissen van de kinderen en aandacht te hebben voor elkaar. Het helpt kinderen goede tafelmanieren aan te leren en ‘s avonds tot rust te komen.
Kinderen kunnen meestal niet lang stilzitten. Verwacht dan ook niet dat ze zoals volwassenen rustig kunnen natafelen. Laat peuters en kleuters niet te lang aan tafel zitten voor een niet leeggegeten bord. Zo’n 20 minuten is lang genoeg.
 

Het bordje moet niet altijd leeg

Peuters en kleuters hebben een groot vermogen tot zelfregulering . Vandaar het volgende advies: de ouders bepalen wat er wordt gegeten en hoe het wordt geserveerd en het kind beslist hoeveel het ervan eet. Een gezond kind zal zichzelf heus niet laten uithongeren.
Heeft het kind weinig of niets gegeten tijdens de maaltijd, geef dan een uur later niet toe aan zijn vraag naar een tussendoortje. Wacht tot de volgende maaltijd. Anders stillen kinderen hun honger tussen de hoofdmaaltijden. Zodra een kind door heeft dat het altijd iets tussendoor krijgt als het ernaar vraagt, zal het niet gemotiveerd zijn om aan tafel te eten. Met het vooruitzicht op een tijdje honger lijden, zal het sneller geneigd zijn om voortaan wel aan tafel te eten.
Groeit het kind onvoldoende, is het klagerig of gedraagt het zich anders, raadpleeg dan voor alle zekerheid een arts.
 

Laat kinderen experimenteren en meehelpen in de keuken

Een kind wil op een bepaalde leeftijd alles zelf doen. Ook eten. Geef het een lepeltje waarmee het zijn gang kan gaan. Het is normaal dat een kindje morst bij deze experimenten. Hou een handdoek of slabbetje bij de hand. Vanaf 18 maanden moet een kind gestimuleerd worden om zelf te eten, ook als het dit niet zelf vraagt. Een kind dat zelf kan eten, hoef je niet te helpen (tenzij het ziek of erg moe is).
Laat een kind in de mate van het mogelijke meehelpen met bv. het dekken van de tafel, roeren, iets in de kookpot gieten. Ook bij het plannen van de maaltijden en het boodschappen doen, wordt een kind graag betrokken.

Begin met een beetje

Schep het bord van de kinderen niet meteen boordevol. Je start beter met één aardappeltje om er even later nog eentje bij te geven.
Kijkt je kind op tegen een berg eten op zijn bord en heeft het niet veel eetlust, dan begint het er al met tegenzin aan. Heeft je kind wel veel eetlust en vraagt het nog een extra schepje bij, reageer dan positief, bijvoorbeeld: "Wat fijn dat je dit zo lekker vindt en zo flink eet". Positieve stimulansen werken beter dan negatieve zoals “Is je bord weer niet leeg?”.
Hou wel steeds de verhoudingen in het oog. Het is niet goed als een kind bijvoorbeeld altijd alleen maar vlees bijvraagt en nooit groenten.
 

Een nieuwe smaak is niet meteen raak

Eenmaal geen boontjes lusten, betekent niet dat het kind nooit boontjes zal willen eten. Pas na gemiddeld acht tot negen keren proeven, herkennen en waarderen kinderen een nieuwe smaak. Laat ze af en toe opnieuw bepaalde voedingsmiddelen proeven, eventueel in een andere vorm.

Tips om te leren proeven

Voor een keer is belonen fout

Eetgedrag belonen of straffen met voeding is af te raden. Een beloning voor een leeg bord of een straf voor een onaangeroerd bord maakt van eten een machtsmiddel.

Eetgedrag belonen met voeding is  af te raden. Een beloning voor een leeg bord betekent onrechtstreeks ook dat flink eten eigenlijk een zware taak en lastig is. Kinderen gaan eten dan ervaren als iets onaangenaam en bedreigend. Eten kan als gevolg van een dergelijke aanpak bovendien verkeerde of negatieve associaties oproepen wat in extreme gevallen kan leiden tot eetstoornissen (bv. anorexia, boulemie, stelselmatig overeten, eten als troost). Een toetje of een snoepje als beloning voor het opeten van bijvoorbeeld groenten die het kind minder lekker vindt, versterkt bij het kind het idee dat een toetje of snoepje lekker is en groenten niet. Belonen met bijvoorbeeld een sticker of een geschenkje is evenmin nodig. Het kind aanmoedigen (sociaal belonen) kan uiteraard wel.

Dreigen met straf is ook geen goed idee. Het wordt afgeraden om een kind te forceren om zijn bordje op te eten en het daarna te belonen met een dessertje. Druk uitoefenen op eetgedrag werkt contraproductief. De maaltijd hoort een fijn gebeuren te zijn, zonder druk of strijd, waarbij negatief gedrag zoveel mogelijk wordt genegeerd en positief gedrag bekrachtigd. Druk uitoefenen op het eetgedrag van een kind, zelfs minimaal, kan negatieve gevolgen hebben voor de beleving van kinderen rond gezond eten.
 

Leer je kinderen omgaan met reclame

Kinderen van de lagere school zijn heel gevoelig voor marketingtechnieken rond voeding. Zo blijkt de merknaam één van de hoofdredenen te zijn om een product te willen kopen, naast onder meer smaak, druk van leeftijdsgenoten, status en verpakking. Fabrikanten en reclamemakers spelen gretig in op de leefwereld van kinderen door bijvoorbeeld hun helden op koekjesverpakkingen te plaatsen en hun idool in een reclamefilmpje te gebruiken.
Ouders moeten proberen hun kinderen weerbaar te maken tegen allerhande externe prikkels zoals reclame. Leer kinderen kritisch omgaan met alles wat ze zien en lezen op TV en internet. Stel hen hier regelmatig kritische vragen over. Het is belangrijk dat zij inzien dat merken vooral hun product willen verkopen. Leg je kind uit waarom je niet gelooft dat bijvoorbeeld een bepaald idool kampioen is geworden door chocolade te eten. Geef zelf het goede voorbeeld en toon aan je kind dat je je niet laat inpakken door reclamemakers.