Gezondheidsbeleid hoger onderwijs in kaart gebracht

Om de vier jaar peilt het Vlaams Instituut Gezond Leven in opdracht van de Vlaamse overheid en in samenwerking met de Vereniging voor Alcohol- en andere Drugproblemen (VAD) en de Vlaamse Lokale Gezondheidsoverleggen (Logo’s) naar de kwaliteit van het gezondheidsbeleid in diverse settings. Er wordt nagegaan hoe er rond gezondheidsthema’s zoals voeding, beweging, lang stilzitten, roken, alcohol en drugs en mentaal welbevinden wordt gewerkt. De organisaties zelf krijgen zo ook zicht op wat al goed loopt en wat nog beter kan.

In 2019 vond voor de zesde keer een indicatorenbevraging in basisscholen en secundaire scholen plaats. In de periode 2019-2020 werd er voor het eerst ook een indicatorenbevraging georganiseerd in het hoger onderwijs. Alle 21 hogeronderwijsinstellingen van de Vlaamse gemeenschap (in Vlaanderen en Brussel) werden uitgenodigd om deel te nemen aan de bevraging en 16 vulden de vragenlijst volledig of gedeeltelijk in. Hieronder enkele opvallende resultaten met bijzondere aandacht voor het voedingsbeleid dat hogescholen en universiteiten voeren.

Mentaal welbevinden maar ook voeding krijgt veel aandacht

Hogescholen en universiteiten werken in hun gezondheidsbeleid voor studenten rond verschillende thema’s. Elke deelnemende hogeschool of universiteit neemt initiatieven om het mentaal van studenten te versterken. Elke deelnemende hogeschoolinstelling heeft eveneens een beleid rond voeding en beweging. Studenten worden ook vaak geïnformeerd over de gezondheidsrisico’s van (overmatig) alcoholgebruik, het gebruik van illegale drugs en roken. Er gaat nog veel minder aandacht naar de problematiek van lang stilzitten.

Informatie over gezonde voeding

Binnen een kwalitatief voedingsbeleid moet men aandacht besteden aan vier preventiestrategieën: educatie, omgevingsinterventies, afspraken en regels, zorg en begeleiding. Een samenhangend voedingsbeleid omvat acties binnen zoveel mogelijk strategieën. Het hoger onderwijs in de Vlaamse gemeenschap zet vooral in op voedingseducatie en een gezond voedingsaanbod. Regels en afspraken rond voeding ontbreken vaak en ondersteuning voor studenten met bijzondere voedingsnoden is meestal evenmin voorzien.

Vlaamse universiteiten en hogescholen informeren studenten vooral via online communicatiekanalen (bv. websites en intranet) over gezonde voeding. Ter gelegenheid van een evenement of activiteit wordt soms ook een infostand ingericht en informatiemateriaal aangeboden. Infosessies, workshops en debatten organiseren, gastsprekers of deskundigen uitnodigen en lesinhoud omtrent gezonde voeding opnemen in het curriculum van studenten gebeurt het minst om informatie rond gezonde voeding te verspreiden.

Voedingsaanbod: marge voor verbetering

Elke deelnemende hogeschool of universiteit biedt belegde broodjes of boterhammen en een warme maaltijd aan voor studenten. Een volwaardige groenteportie staat elke dag op het menu en elke dag is er fruit als dessert beschikbaar. Gefrituurde aardappelproducten staan nog vaak op het menu, in sommige onderwijsinstellingen ook nog elke dag.

De studenten kunnen in elke deelnemende hogeschoolinstelling gratis water drinken. Ze kunnen daarnaast kiezen voor warme dranken zoals koffie, thee of verse groentesoep. Maar ook frisdrank, zowel gesuikerde als hun light- of zerovariant, is overal verkrijgbaar. Sport- of energiedranken en fruitsap zitten minder vaak in het aanbod. Ongezoete en gezoete melk zijn niet op elke hogeschool of universiteit verkrijgbaar.

Het aanbod aan tussendoortjes is niet altijd even gezond. Ongezonde tussendoortjes zoals koeken met chocolade, cake en snoeprepen zijn overal te koop. Positief is dat er in de meeste hogeronderwijsinstellingen gratis of tegen betaling fruit verkrijgbaar is.  

De deelnemende onderwijsinstellingen stimuleren hun studenten om te kiezen voor het gezonde boven het ongezonde aanbod. Ze zetten in op nudging of organiseren dagen of acties waarop alleen gezonde voeding wordt aangeboden.

Alle cijfers vind je hier