Welke voedingsstoffen brengen knolgewassen aan?
Knolgewassen zijn zoals andere groenten nutriëntdense voedingsmiddelen. Ze bevatten relatief veel essentiële voedingsstoffen voor weinig calorieën. De aanbreng van nutriënten varieert naargelang de soort (1,2).
- Alle knolgewassen zijn rijk aan voedingsvezels. De schorseneer is de voedingsvezelkampion: hij bevat zo’n 17 g vezels per 100 g; met een portie (200 g) schorseneren geraak je aan je dagelijkse aanbevolen hoeveelheid voedingsvezels. Schorseneren zijn bovendien rijk aan koper en een bron van ijzer.
- Verschillende knolgewassen zoals knolselder, rode biet, schorseneer, pastinaak en rammenas zijn een goede bron van kalium. Rammenas is een bron van calcium.
- Knolselder, radijzen en pastinaak zijn een goede bron van vitamine C en rammenas is rijk aan vitamine C.
- Knolselder en schorseneren zijn tevens een goede bron van foliumzuur. Pastinaak is rijk aan foliumzuur en is ook een goede bron van vitamine B1.
- Wortelen zijn rijk aan vitamine A in de vorm van bèta-caroteen (provitamine A). Er bestaan wortelen in diverse kleuren dankzij hun breed gamma aan bioactieve stoffen. Carotenoïden zorgen voor oranje, gele en rode wortelen. Anthocyanen kleuren wortelen paars.
Zijn knolgewassen enkel verkrijgbaar in de winter?
Nieuwe teelt- en bewaarmethoden maken het mogelijk om producten langer op de markt aan te bieden. Zowel in de winter als in de zomer zijn er verschillende knolgewassen beschikbaar.
| Knolselder | verkrijgbaar van augustus tot en met maart |
|---|---|
| Radijs | verkrijgbaar van april tot en met september |
| Rode biet | verkrijgbaar van juli tot en met april |
| Wortelen | verkrijgbaar van mei tot en met december |
| Schorseneren | verkrijgbaar van oktober tot en met maart |
| Pastinaak | verkrijgbaar van november tot en met maart |
| Rammenas | verkrijgbaar van september tot en met maart |
Hoe kan ik variëren met knolgewassen?
Knolgewassen hebben vaak een zeer uitgesproken smaak. Kinderen zijn er niet altijd dol op. Sommige behoren ook tot de zogenaamde vergeten groenten omdat ze lange tijd weinig werden gebruikt. Er soep van maken (samen met andere beter gekende groenten) kan helpen om te wennen aan de smaak.
Knolselder is de wortel van een selderplant. De smaak is pittig en past perfect bij aardappelpuree of wild. Knolselder kan ook gestoofd, gestoomd, geroosterd of rauw worden gegeten.
Er zijn verschillende soorten radijzen verkrijgbaar. Ze variëren in kleur van helderrood, rood-wit tot roze en geheel wit. De vorm kan zowel rond als langwerpig zijn. Er is nauwelijks verschil in smaak tussen de verschillende vormen. Radijzen danken hun pittige smaak aan hun verwantschap met de mosterdplant. Radijzen geven extra pit aan salades of aperitiefhapjes.
Rode bieten hebben meestal een ronde vorm. Daarnaast bestaan er ook variëteiten met langwerpige vormen en met geel en wit vruchtvlees. De gele exemplaren zijn frisser van smaak en worden vaak in een salade gebruikt. Volgens sommigen smaakt rode biet een beetje naar aarde, maar dat is een teken dat hij niet goed is klaargemaakt. Rode biet kan geroosterd, gestoomd, gekookt of rauw worden gegeten. Rode bieten zijn ook lekker opgelegd in azijn.
Wortelen kunnen klein en groot bekoren en dit zowel rauw als gekookt, gestoomd, geroosterd of gestoofd. Rauwe wortelen zijn heerlijk uit het vuistje of met een dipsausje als aperitiefhapje. Geraspt doen ze het uitstekend in slaatjes of als bordgarnituur. Wortelen zijn ook lekker in soepen, stoofpotjes en zelfs in desserts zoals (cup)cakes en muffins.
In pure vorm, ongewassen en ongeschild, zien schorseneren er lang en kronkelig zwart uit. De schil van schorseneren is bruinzwart en kurkachtig. Spoel schorseneren goed af alvorens ze te schillen. Schil ze vanaf de onderkant naar de top en snij ze in kleine stukjes. Leg de stukjes meteen in een kom water met citroensap of azijn om bruinkleuring te voorkomen. Een scheut melk bij het kookwater voorkomt dat de schorseneren tijdens het koken donkerder worden. Eens schoongemaakt zien ze er meer uit als witte asperges. Omwille van hun zachte smaak zijn er vele combinaties mogelijk. Traditioneel worden schorseneren gekookt en geserveerd met een witte saus.
Pastinaak is een wit-gele wortel met een zoete, anijsachtige smaak. Pastinaak is eenvoudig geroosterd lekker maar combineert ook goed in winterse stoofpotjes.
Van rammenas is er een winter- (zwarte schil en wit vruchtvlees) en een zomervariëteit (witte schil en wit vruchtvlees) beschikbaar. Rammenas heeft een pittige smaak en is zowel rauw als gestoofd een aanrader.
Bevatten knollen schadelijke stoffen?
In de meeste groenten zitten kleine hoeveelheden natuurlijke gifstoffen. De concentraties zijn echter zo laag dat dit niet schadelijk is voor de gezondheid.
Radijzen bevatten de natuurlijke gifstof biogene aminen. In grote hoeveelheden is dit schadelijk voor de mens en kan het aanleiding geven tot een hoge of lage bloeddruk, misselijkheid, benauwdheid, opvliegers, hartkloppingen en hoofdpijn. De kans dat men via een normale voeding te veel biogene aminen inneemt, is echter bijzonder klein. Bovendien wegen de gezondheidsvoordelen van groenten waaronder radijzen ruimschoots op tegen mogelijke gezondheidsrisico’s.
- Nubel vzw. Belgische voedingsmiddelentabel online: merknamendatabank met nutritionele waarden. Beschikbaar via www.internubel.be. Geraadpleegd op 8 juli 2019.
- Verordening (EU) nr. 1924/2006 inzake voedings- en gezondheidsclaims voor levensmiddelen.
- Hoge Gezondheidsraad. Voedingsaanbevelingen voor België - 2016. Brussel: HGR; 2016. Advies nr. 9285.
Meer weten over groenten & fruit?
Soorten fruit
Appels en peren worden beschouwd als hardfruit, aardbeien en bessen als zachtfruit. Kom meer te weten over de verschillende soorten fruit.
Soorten groenten
Van vruchtgroenten en knolgewassen tot kolen en champignons. Kom meer te weten over de verschillende soorten groenten.
Groenten en fruit
Voldoende groenten en fruit eten is een lekkere gezonde keuze. Ze zijn rijk aan voedingsstoffen en verlagen het risico op diverse chronische ziekten.