Zijn lectines in peulvruchten schadelijk?

Lectines zijn natuurlijke plantengifstoffen

Sluimererwten (peultjes) en suikererwten (sugar snaps) behoren plantkundig gezien tot de peulvruchten of vlinderbloemenfamilie. In peulvruchten zitten – net zoals in groenten en granen – kleine hoeveelheden natuurlijke gifstoffen. Natuurlijke gifstoffen worden door planten ter verdediging tegen ziektes en vijanden aangemaakt. Voorbeelden van plantengifstoffen zijn glucosinolaten in verschillende koolsoorten, solanine in aardappelen en lectinen in peulvruchten. Plantengifstoffen zijn in kleine hoeveelheden niet schadelijk voor de gezondheid.
 

Zijn lectines schadelijk?

Lectinen die via de voeding in het lichaam terechtkomen kunnen het spijsverteringsstelsel verstoren. Lectinen zijn eiwitten met een suikergroep, ook glycoproteïnen genoemd. Door de suikergroep kunnen ze gemakkelijk interacties ondergaan en zo een invloed uitoefenen op biochemische processen.

Zo is er na het eten van rauwe of onvoldoende gekookte (3 minuten) kidneybonen een lectinevergiftiging vastgesteld - met klachten zoals buikpijn, misselijkheid, koorts en lichte diarree - (The white kidney bean incident in Japan). Er zijn tevens aanwijzingen dat lectinen zich aan de darmwand(cellen) kunnen binden en zo de vertering en de opname van voedingsstoffen uit de darm kunnen verstoren. Op lange termijn zou dit tevens de darmen kunnen beschadigen. Lectinen zouden ook mineralen zoals calcium, ijzer, zink uit de voeding kunnen binden waardoor de opname ervan wordt verhinderd. Verder blijken lectinen ook in staat rode bloedcellen te doen samenklonteren (hemagluttinatie).

Onderzoek naar het effect van lectinen is voornamelijk gebaseerd op dierenproeven en in vitro onderzoek. Of deze processen ook effectief plaatsvinden in het menselijk lichaam, vereist bijkomstig onderzoek.
 

Kan je ziek worden van lectines?

De kans dat iemand ziek wordt van lectinen via het eten van peulvruchten is klein. Dit komt enerzijds doordat het gehalte aan lectine in peulvruchten laag is en anderzijds doordat peulvruchten in onze eetcultuur nooit rauw worden geconsumeerd maar altijd verhit worden voor consumptie. Lectinen worden door verhitting afgebroken en onschadelijk gemaakt.  

Of mensen ziek worden van lectinen hangt verder ook af van;

• het soort lectine. Er bestaan verschillende soorten lectinen en niet alle lectinen zijn even gevaarlijk. Lectinen in bijvoorbeeld tomaten, linzen, erwten, kikkererwten zijn niet-toxisch (bron: Voedingscentrum, Nutritionfacts).
• de ingenomen dosis. De hoeveelheid lectine kan verschillen per peulvrucht. Zo bevatten kidneybonen, sojabonen en zwarte bonen meer lectine dan bijvoorbeeld (kikker)erwten, linzen of tuinbonen (bron: Voedingscentrum, Grant 2003).
• de individuele gevoeligheid. Mensen met bijvoorbeeld het prikkelbare darmsyndroom kunnen gevoeliger zijn voor de blootstelling aan lectinen.

Heeft fermentatie effect op het lectinegehalte in gefermenteerde bonen? Wanneer de bonen, zoals steeds wordt aanbevolen, vooraf voldoende worden gekookt, zal er voor fermentatie geen lectine-activiteit meer aanwezig zijn.
 

Peulvruchten eet je best niet rauw

Om het risico op de inname van lectine te beperken, wordt daarom geadviseerd om peulvruchten niet rauw te consumeren. Bij gedroogde peulvruchten maak je lectinen onschadelijk door ze voldoende lang te weken in water en daarna minimaal 10 minuten te koken. Volg de instructies op de verpakking. Peulvruchten zoals prinsessenbonen, sugarsnaps en peulen kan je ook beter niet rauw eten. De ideale bereidingstijd voor peulen en sugarsnaps is 5 minuten.

Tot slot nog dit. De gezondheidsvoordelen van correct bereide peulvruchten, groenten en aardappelen overtreffen mogelijk schadelijke effecten van plantengifstoffen. Eet voldoende gevarieerd en volg de bewaar- en bereidingsadviezen correct op.