Groenten kopen en bewaren

Waarop moet ik letten als ik groenten koop?  

Knolgewassen

• Knolgewassen voelen best stevig aan en rimpelen best niet bij een lichte vingerdruk.
• Koop knollen met een frisse kleur hebben en geen aangetaste plekken vertonen.
• Bij de meeste knolgewassen wordt het loof verwijderd om te vermijden dat de groenten te veel vocht zouden verliezen. Is er nog loof aanwezig, dan moet dit er frisgroen uitzien.

Kolen

• Let erop dat de buitenbladeren stevig, fris van kleur en glanzend zijn. Vermijd kolen met verwelkte buitenbladeren of met bruine vlekken.
• Als de roosjes van een bloemkool er ‘wollig’ uitzien en die van broccoli geel kleuren, dan duidt dit op kwaliteitsverlies. Bloemkolen waarvan de roosjes bruine vlekken hebben, zijn af te raden.

Vruchtgroenten

• Tomaten koop je best niet te rijp. Overrijpe tomaten zijn minder pittig van smaak en moeilijker te verwerken. Koop tomaten die stevig aanvoelen en geen zachte plekken vertonen. Een glanzende rode kleur en een frisgroen steeltje zijn bijkomende indicaties voor de versheid van een tomaat.
• Een verse aubergine heeft een glanzende, onbeschadigde en donkerpaarse schil en frisgroene kroonblaadjes. De vrucht is rijp als ze een iets mattere glans heeft en bij een lichte vingerdruk iets meegeeft.
• Verse courgettes hebben een groene egale kleur en zijn vrij van beschadigingen. Ze hebben een gave schil en voelen stevig aan. Het snijvlak mag niet te nat zijn. Groenten die beschadigd zijn, bederven sneller. Op de plaats van een kwetsuur komen immers meer voedingsstoffen ter beschikking van bederfveroorzakende gisten, schimmels of bacteriën. Kwetsuren herken je vaak aan het ontstaan van bruine plekken.
• Een verse komkommer is egaal en hard, glanzend groen en heeft een stevig groen steeltje.
• Een paprika moet stevig aanvoelen en glanzen en mag geen rimpels vertonen. Het steeltje moet frisgroen zijn. Koop geen paprika’s met kleine beschadigingen: die worden snel groter en de groente bederft zo sneller.
• Pompoenen moeten bij aankoop stevig aanvoelen. Zomerpompoenen hebben een glanzende schil. Winterpompoenen zien er eerder mat uit en worden best gekocht met een intacte steel.

Diepvriesgroenten en groenten in blik

Koop geen diepvriesgroenten met een beschadigde verpakking en conservenblikken die bol staan, geblutst of verroest zijn.

• Eens de verpakking is beschadigd, is de aangegeven bewaringstijd niet langer gegarandeerd. Bij een beschadigde verpakking kunnen bovendien ongewenste stoffen (vuil, bacteriën, stukjes plastic of glas van de verpakking) in het voedingsmiddel terechtkomen en gevaar inhouden voor de gezondheid.
• De inhoud van een conservenblik dat bol staat, is bedorven.
• Voelt de verpakking van diepvriesgroenten slap en/of vochtig aan, dan kan dit erop wijzen dat de diepvriesgroenten ontdooien of al ontdooid zijn. Staan er ijskristallen op de verpakking, dan zijn de diepvriesgroenten mogelijks ontdooid en vervolgens opnieuw ingevroren of zijn ze blootgesteld aan temperatuurschommelingen.
• Hou diepvriesgroenten altijd koel. Neem ze dus pas als laatste uit de winkelrekken en hou ze onderweg naar huis koel in een isolerende zak. Maak geen ommetjes met diepvriesproducten in de wagen en plaats de producten onmiddellijk in de diepvriezer zodra je thuiskomt.

Tips om groenten te bewaren

Verse groenten

Idealiter zouden groenten en fruit rechtstreeks van het veld of de boom op ons bord moeten komen. Ultra vers. In de realiteit gaat het er echter meestal anders aan toe. Groenten leggen vaak een lange weg af van producent naar consument wat onvermijdelijk gepaard gaat met verlies aan kwaliteit en voedingsstoffen.
Algemeen geldt: hoe verser je ze gebruikt, hoe beter. Hoe langer je groenten en fruit bewaart, hoe meer vitaminen er verloren gaan. Rijping en bederf worden afgeremd bij lage temperaturen. De ideale bewaarplaats is dan ook de groentelade in de koelkast (3 tot 7°C).

Vruchtgroenten bewaar je best op een koele, donkere en goed verluchte plaats zoals de kelder of een koele berging. De ideale bewaartemperatuur is ongeveer 15°C. Bewaar ze liever niet in de koelkast, dat is te koud. In de koelkast worden ze slap en waterig, verliezen ze sneller hun smaak en bederven ze sneller. Bij te lage bewaartemperaturen krijgen courgettes bovendien een bittere smaak en gaat de schil van paprika’s rimpelen.

• Deze groenten bewaar je best in de koelkast*
  Andijvie, asperges (bij voorkeur gewikkeld in een vochtige doek), bladselderij, bloemkool, broccoli, champignons en oesterzwammen, knolselderij, koolsoorten (rode, groene, witte), pastinaak, prei, radijs, rammenas (wit), rode biet, schorseneren, spruiten, sla (alle soorten), spinazie, tuinkruiden, witloof, wortelen met loof.
• Deze bewaar je best in een koele berging**
  Bonen (alle soorten), courgettes (niet samen met tomaten), doperwten, knolselderij, komkommer (niet samen met tomaten), paprika’s (rode, groene, gele), tomaten (niet samen met aubergines, courgettes en komkommers), uien, wortelen en rammenas (zwart)
• Deze bewaar je best op kamertemperatuur:
  Aubergines (niet samen met tomaten, verpak in folie), courgettes (niet samen met tomaten), komkommer (niet samen met tomaten, verpak in folie), kruidenpotjes met wortel, tomaten (niet samen met aubergines, courgettes en komkommers).

^{*  tussen 3 en 7°C, bij voorkeur in de groentelade en/of de twee hoogste rekken
** tussen 8 en 15°C, bijvoorbeeld een verluchte kleine kelder of een verluchte donkere ruimte waar de temperatuur constant koel blijft. Voorzie voldoende rekken en schappen op verschillende hoogtes.}

Hoe lang je verse groenten kunt bewaren is afhankelijk van de soort.

• bladgroenten: 1 tot 2 dagen in de koelkast
• sperziebonen, wortelen en broccoli: 3 tot 5 dagen in de koelkast
• aubergines, courgettes, paprika’s en winterwortels: 5 tot 7 dagen op een droge en koele plek
• Chinese kool, paksoi, spruiten, savooikool, rapen, witte, rode en groene kool: minimum een week houdbaar in de koelkast.
• witloof en bloemkool: 7 tot 10 dagen in de koelkast
• komkommer en tomaten: 1 tot 2 weken op een droge en koele plek
• gesneden groenten gebruik je best nog dezelfde dag
• bij voorverpakte groenten geldt de houdbaarheidsdatum op de verpakking

Diepvriesgroenten

De houdbaarheidsdatum is verplicht op alle voorverpakte voedingsmiddelen. Indien de bewaarvoorschriften worden gerespecteerd en de verpakking onbeschadigd is, zijn diepvriesgroenten doorgaans 2 jaar houdbaar. Hierna kan de kwaliteit niet meer worden gegarandeerd en zijn smaak-, geur- en kleurafwijkingen mogelijk.

Groenten in blik

Bij het inblikken wordt het voedsel verhit tot een vaste, streng gecontroleerde temperatuur die ervoor zorgt dat enzymen worden afgebroken en het risico van bederf en voedselvergiftiging wordt uitgesloten. Groenten in blik of glas zijn zeer stabiele producten die meer dan 2 jaar houdbaar zijn bij kamertemperatuur. Eens de verpakking van een product is geopend, is de aangegeven houdbaarheidsdatum niet meer geldig.

• Groenten in blik of glas moeten worden bewaard op een koele en droge plaats.
• Glazen potten bewaar je best in het donker, bijvoorbeeld in een keukenkast of in de kelder.
• Bewaar de resten van een geopend blik niet in het blik zelf maar in afgesloten doos in de koelkast. Door nieuwe coatings gaat de binnenkant van het blik niet meer oxideren met de inhoud maar een geopend blik kan je niet meer goed afsluiten wat het risico op contaminatie verhoogt.

Kan ik groenten zelf invriezen? 

Industrieel diepvriezen is een uiterst snel proces waarbij textuur, kleur, smaak en voedingswaarde optimaal bewaard blijven. Bij industrieel diepvriezen wordt dankzij het uiterst snelle koelproces een groot deel van het water – groenten bestaan voor 90 % uit water – omgezet in kleine ijskristallen. In het onbevroren water neemt tegelijkertijd de concentratie aan opgeloste stoffen toe. Door de combinatie van een lage temperatuur en een verlaagde waterbeschikbaarheid bekomt men uiteindelijk een stabiel en lang houdbaar product.
Als groenten thuis worden ingevroren, verloopt het proces van ijsvorming veel minder snel. Als gevolg van een langzaam invriesproces worden grote ijskristallen gevormd die de celstructuur van de groenten beschadigen. Wanneer zelf ingevroren groenten worden ontdooid en/of bereid zullen er als gevolg van de meer beschadigde celwanden meer voedingsstoffen verloren gaan. Bovendien gaat er dan vaak ook een deel van de knapperigheid verloren (1-4).