leestijd

Voedingsaanbevelingen voor kleuters

Kleuters zijn geen kleine volwassenen. Ze hebben hun eigen specifieke voedingsnoden en aandachtspunten voor een optimale groei, ontwikkeling en gezondheid voor nu en later.

De voedingsdriehoek is de basis

De voedingsdriehoek is een goede leidraad om gezond te kiezen, ook voor kleuters. Plantaardige voedingsmiddelen vormen de basis (groenten, fruit, peulvruchten, aardappelen, volkoren graanproducten en kleinere hoeveelheden noten en plantaardige olie) en worden aangevuld met kleinere hoeveelheden van voedingsmiddelen van dierlijke oorsprong (de aanbevolen porties melkproducten, vis, gevogelte, ei en vlees). Maar wat betekent dat nu meer concreet en in de dagelijkse praktijk?

Wat en hoeveel moeten kleuters eten en drinken?

De dagvoeding wordt best gespreid over 3 hoofdmaaltijden (ontbijt, middagmaal en avondmaal) en maximaal 3 tussendoortjes op min of meer vaste tijdstippen. De onderstaande tabel geeft weer hoeveel eten en drinken een gezonde kleuter gemiddeld nodig heeft op een dag.

Download de tabel hier

Tabel 1. Aanbevolen dagelijkse hoeveelheden of porties voor kleuters (1,2).

Voedingsgroep	Hoeveel voor kleuters (3-6 jaar)	Extra tips
Water	1,5 liter	Water kan worden afgewisseld met ongezoete kruiden- of vruchtenthee en zelfgemaakt fruitwater.
Bruin brood	3-5 sneden (90-150 g)	De hoeveelheid varieert in functie van de leeftijd, de energiebehoefte en de fysieke activiteit. Je kan brood afwisselen met havermout, volkoren en ongezoete ontbijtgranen zoals muesli en volkoren knäckebröd.
Aardappelen	1-4 stuks (50-200 g)	De hoeveelheid varieert in functie van de leeftijd, de energiebehoefte en de fysieke activiteit. Je kan aardappelen afwisselen met gekookte volkoren deegwaren, bruine rijst of zilvervliesrijst.
Groenten	2-3 opscheplepels (100-150 g)	Zorg voor variatie. Vervang gekookte groenten af en toe door rauwe groenten.
Fruit	1-2 stuk(s) (100-200 g)	Breng kinderen de gewoonte bij om elke dag fruit te eten. Zorg voor variatie. Geef de voorkeur aan een stuk fruit boven het sap ervan.
Melk	2-3 porties (350-500 ml)	1 portie is een bekertje melk, een potje yoghurt, een potje plattekaas of een sneetje kaas. Geef de voorkeur aan melkproducten zonder toegevoegde suiker. Breng zelf verder op smaak met bv. vers fruit. Melkproducten verwerkt in maaltijden (bv. havermoutpap, bechamelsaus, puree) tellen ook mee. Enkel sojaproducten verrijkt met calcium en vitaminen kunnen een portie melkproducten vervangen.
Vlees, gevogelte, vis, ei of peulvruchten.	1 portie	1 portie is 50-75 g vlees, gevogelte, vis of plantaardige vleesvervanger (bv. tofu, tempé), 1 ei of 100 g gekookte peulvruchten. Afwisseling is belangrijk, bv. 2 x per week rood vlees, 2 x per week gevogelte (kip, kalkoen), 1 x per week (vette) vis, 1 x per week ei, 1 x per week peulvruchten.
Noten en zaden	1 handje (15 g)	Tot 4 jaar enkel in gemalen vorm of als pasta.
Smeervet op brood	1 koffielepel per sneetje brood (5 g)	Kies vooral voor vetstoffen en oliesoorten die rijk zijn aan onverzadigde vetzuren en minder voor vetten rijk aan verzadigde vetzuren zoals boter, kokos- en palmolie.
Bereidingsvet	Max. 1 eetlepel (15 g)

Enkele aandachtspunten:

Het eetpatroon van kleuters kan van dag tot dag sterk wisselen. Om zicht te houden of kleuters gemiddeld genoeg eten, wordt hun voedselinname best over een aantal dagen bekeken
Variatie, ook binnen voedingsgroepen, is belangrijk om alle noodzakelijke voedingsstoffen binnen te krijgen om gezond te kunnen opgroeien maar ook voor de verdere smaakontwikkeling van kleuters.
Per voedingsgroep wordt best zoveel mogelijk gekozen voor voedingsmiddelen uit de voorkeursgroep (donkergroene, lichtgroene of oranje zone) en ter afwisseling voor voedingsmiddelen uit de grijze zone.
Te veel of te eenzijdig eten is niet gezond en bepaalde voedingstrends zijn niet geschikt voor kinderen. Naarmate er meer voedingsgroepen uit de dagelijkse voeding worden geschrapt (bv. koolhydraatarm, glutenvrij of veganistisch eten) en ze niet volwaardig worden vervangen, neemt het risico op voedingstekorten toe, in het bijzonder ook bij kleuters. Tijdens deze levensfase vinden belangrijke fysiologische veranderingen plaats met specifieke behoeften waaraan moet worden voldaan
In het kader van de behandeling van bepaalde aandoeningen (bv. voedselovergevoeligheid) kunnen aanpassingen van de voedingsmiddeleninname op maat nodig zijn. Dit moet gebeuren onder begeleiding van een (gespecialiseerde) arts en diëtist.