De herkomst van voedingsmiddelen herkennen

Wie recht van bij de boer koopt, kent de oorsprong van zijn voeding. Maar ook in de winkel kan je de lokale producenten steunen en het aantal voedingskilometers beperken door te kiezen voor producten van bij ons.

Verplichte vermelding van herkomst

Voor sommige voedingsmiddelen kan men aan de hand van het etiket achterhalen waar ze vandaan komen. De wetgeving verplicht de volgende vermeldingen voor de volgende voedingsmiddelen.

• Honing: het land waar de honing is gewonnen.
• Olijfolie: het land waar de olijven werden geteeld.
• Groenten en fruit: het land waar ze werden geteeld. Indien ze in bulk worden verkocht, moet het land van herkomst vermeld staan op het krat of op het winkelschap.
• Vlees: het land waar het dier is geboren, werd gehouden en uiteindelijk is geslacht. Dit is verplicht voor vers, gekoeld en diepgevroren vlees afkomstig van runderen, varkens, schapen, geiten en gevogelte. Voor vlees in samengestelde producten is de vermelding van de herkomst van het vlees niet verplicht.
• Vis: het land of de regio waar de vis werd gevangen of gekweekt.
• Zuivel: het EU-ovaal met het land en het erkenningsnummer van het bedrijf waar het zuivelproduct het laatst werd verwerkt. Zuivelproducten die in België werden verwerkt, vermelden het initiaal BE in het ovaal. Dat is echter geen garantie dat de melk geproduceerd is door koeien die in België worden gehouden. Het EU-ovaal geeft dus wel een indicatie van waar de melk werd verwerkt maar niet noodzakelijk van de herkomst van de melk.
• Eieren: het land van herkomst. Elk ei draagt een stempelcode. Deze bevat informatie over het soort houderij en het registratienummer van de producent. Eieren geproduceerd in België zijn te herkennen aan de BE in hun stempelcode.

Vrijwillige vermelding

Het aantal producten dat volgens de wetgeving verplicht de herkomst moet vermelden is eerder beperkt. Producenten mogen de consument echter ook vrijwillig informeren over de oorsprong van hun product.

Door te wijzen op de lokale herkomst van een product kan hij bijvoorbeeld consumenten bereiken die meer gericht zijn op duurzaamheid. Een verwijzing naar bepaalde regio’s associeert de consument mogelijk ook met een betere smaak of een hogere kwaliteit. Denk maar aan Franse kaas, Spaanse ham of Belgische Noordzeegarnalen.

De vermelding van de herkomst mag bij de consument echter op geen enkele manier valse verwachtingen creëren. Ook al is de vermelding vrijwillig, de wettelijke autoriteiten kijken erop toe dat de herkomstvermelding correct gebeurt en de consument niet misleidt.

Beschermde herkomstvermelding

Traditionele streekproducten beantwoorden aan de groeiende vraag naar producten die zich door hun specifieke smaak, kostbare ingrediënten of traditionele bereidingsmethode onderscheiden van massaproducten.

Begin jaren 1990 werden verschillende labels ontwikkeld om traditionele streekproducten te beschermen en om te vermijden dat ze door de toenemende globalisering van de voedselhandel zouden verdwijnen. Het gebruik van deze labels is strikt gereglementeerd om misbruiken tegen te gaan. Ze zijn voorbehouden voor producten met een rijke traditie of die sterk verbonden zijn aan een bepaalde streek.

De labels worden toegekend na evaluatie van een erkenningsdossier. Er is een Vlaams label en er zijn drie Europese labels.