Wat betekent “5 a day”?

Vijf porties groenten en fruit

De slogan “5 a day” betekent dat men in totaal minstens vijf porties groenten en fruit per dag moet eten. Kiezen voor verse producten en variatie is belangrijk. Een portie groente of fruit komt binnen dit concept overeen met 80 tot 100 g eetbaar gedeelte of simpelweg voorgesteld, met een vuist of 2 tot 3 eetlepels (bv. een kleine appel, 2 abrikozen, 6 aardbeien, 14 druiven, 20 kersen, een kleine tomaat, 7 kerstomaatjes, een vijfde komkommer). Betreft het gedroogd fruit, dan komt een portie overeen met 30 g (bv. 2 eetlepels rozijnen, 2 kleine gedroogde vijgen). Een portie gekookte peulvruchten komt overeen met  ongeveer 3 eetlepels en een portie fruit- of groentesap met ongeveer 150 ml. Peulvruchten en sap mogen maximaal 1 van de 5 porties groenten en fruit per dag vervangen. Eiwitrijke peulvruchten horen eerder in de groep van de vleesvervangers dan van de groenten thuis.

Met 5 porties komt men in totaal aan minstens 400 g groenten en fruit per dag, de aanbeveling van de WHO. Deze boodschap wordt onder meer in de UK en in Frankrijk gebruikt.
 

Moeten we naar "7 a day"?

Brits onderzoek bevestigde in 2014 de gezondheidsvoordelen van groenten en fruit. Het risico op vroegtijdige sterfte vermindert naarmate het aantal porties groenten en fruit toeneemt en minstens 3 porties groenten en fruit per dag eten is geassocieerd met een significant verlaagd risico op sterfte door kanker en hart- en vaatziekten. Een portie komt in het onderzoek overeen met 80 g. De onderzoekers vonden het grootste gezondheidseffect bij personen die zeven of meer porties groenten en fruit per dag eten. Hun risico op algemene vroegtijdige sterfte daalde met 33 %, hun risico op sterfte door kanker met 25 % en hun risico op sterfte door hart- en vaatziekten met 31% in vergelijking met personen die minder dan 1 portie per dag eten. De voordelen van groenten bleken groter dan deze van dezelfde hoeveelheid fruit. Het fruiteffect was het grootst voor vers en gedroogd fruit. Diepvries- en blikfruit scoorden minder goed.

De interpretatie van dit onderzoek op basis van een subjectieve bevraging naar het consumptiegedrag vraagt wel enige voorzichtigheid. De onderzoekers vonden een sterke associatie met groenten en fruit maar dat betekent niet dat er ook een causaal verband is. Ook andere factoren zoals roken, drinken, mate van fysieke activiteit en socio-economische omstandigheden kunnen de onderzoeksresultaten hebben beïnvloed. Meer onderzoek naar het effect van verschillende types van groenten en fruit blijft ook nodig.

Dit onderzoek verwerpt de minimumaanbeveling van “5 a day” niet maar geeft aan dat meer groenten en fruit eten mag. Voorwaarde is evenwel dat de totale voeding en de energiebalans evenwichtig blijven. Om alle nodige voedingsstoffen op te nemen, is het belangrijk om voldoende van verschillende voedingsmiddelen te eten.
 

De Belgische “5 a day”

In de voedingsdriehoek van het Vlaams Instituut Gezond Leven staan groenten en fruit in de donkergroene zone. We eten er best wat meer van. Het concrete advies voor groenten en fruit luidt voor volwassenen in België 300 gram groenten en minstens 2 stukken (250 g) fruit per dag. Dit betekent in totaal 550 gram groenten en fruit. Dit ligt in de lijn van de aanbeveling van “7 a day” (560 g). Groenten en fruit onderscheiden zich door de aanwezigheid van verschillende soorten en hoeveelheden voedingsstoffen. Daarom wordt expliciet aangeraden om dagelijks zowel groenten als