Wat is het verschil tussen groenten en fruit?

Botanisch verschil tussen groenten en fruit

Vruchten zijn de plantendelen die het zaad omringen. Zij zijn gegroeid uit het vruchtbeginsel of vanuit de basis van de bloem. Alle andere eetbare plantendelen zoals stengels, wortels en bladeren worden aangeduid als groenten. Op deze botanische definitie bestaan echter uitzonderingen. Tomaten worden meestal als groenten beschouwd terwijl ze plantkundige bekeken duidelijk vruchten zijn. Andere uitzonderingen zijn paprika’s, doperwten, komkommers, aubergines en maïskorrels. Ondanks het feit dat zij anatomisch vruchten zijn, noemen we ze toch groenten.
Omgekeerd behoren meloenen tot de plantenfamilie van de komkommerachtigen maar worden ze tot de fruitsoorten gerekend.
 

Culinair verschil tussen groenten en fruit

Om het verschil tussen groenten en fruit duidelijk te maken beroepen we ons tegenwoordig meer op huishoudelijke definities die niet gebaseerd zijn op de anatomie maar op de manier waarop we groenten en fruit in de keuken gebruiken of verwerken. Zo doet ook het groot woordenboek ‘van Dale’. De term fruit wordt omschreven als ‘vruchten die ontoebereid plegen te worden gegeten, als spijs of als gewas’. Groente is volgens van Dale ‘plantaardig voedsel voor de mens, als gewas en als spijs (rauw en gekookt)’. In de meeste landen vormen groenten een onderdeel van een maaltijd met vlees, vis of gevogelte. Al gauw blijken deze definities evenmin sluitend, vooral voor fruit. In de keuken kan fruit immers ook worden bereid, bijvoorbeeld in de vorm van een fruitmoes. In Afrika worden bananen vaak gebakken. Dit heeft waarschijnlijk ook te maken heeft met het feit dat bakbananen meer zetmeel bevatten. Dit impliceert dat het onderscheid tussen groenten en fruit ook moet worden gezocht in de voedingstoffensamenstelling en de daaraan gekoppelde culinaire ervaringen.
 

Voedingskundig verschil tussen groenten en fruit

Groenten en fruit onderscheiden zich van elkaar door de aanwezigheid van verschillende soorten en hoeveelheden vitaminen, mineralen en voedingsvezels. Voedingsvezels, vitamine C en ß-caroteen (de voorloper van vitamine A) zijn de best gekende voedingsstoffen bij het grote publiek. Maar ook verschillende mineralen en andere stoffen die ons minder bekend in de oren klinken zoals glucosinolaten, fenolen en flavonoïden dragen hun steentje bij.
Fruit is doorgaans echter zoeter dan groenten omdat ze meer enkelvoudige suikers bevat (5 tot 15 %). In fruit spelen ook meer zoet-zuurverhoudingen. In de meeste vruchten zijn de suikers opgeslagen in de vorm van zetmeel, dat bij het begin van het rijpingsproces wordt omgezet in suiker. Parallel met de omzetting van zetmeel in suiker vermindert tijdens de rijping ook het zuurgehalte in fruit. Verschillende organische zuren zoals citroenzuur, appelzuur, wijnsteenzuur en dicarbonzuren zijn verantwoordelijk voor de zure smaak van de meeste vruchten.
Zoals elke groente- en fruitsoort haar eigen smaak heeft, heeft ze ook haar eigen samenstelling. De ene soort bevat bijvoorbeeld wat meer ß-caroteen en een andere wat meer vitamine C. Groenten en fruit kunnen elkaar dus niet vervangen. Variëren is dus de boodschap om volop van alle voordelen van groenten en fruit te kunnen genieten.
 

Elke dag groenten én fruit

Om volop van alle unieke eigenschappen van groenten en fruit te kunnen genieten, staan er op het menu van een gevarieerde en evenwichtige voeding allerhande groenten én fruit. Groenten en fruit brengen ook veel variatie in de voeding, enerzijds omwille van het zeer uitgebreide assortiment, anderzijds door een breed scala van bereidingsmogelijkheden.