Voedsel veilig bewaren in de koelkast

Gekoeld bewaren voorkomt bederf en voedselvergiftiging

De lage temperatuur in je frigo zorgt ervoor dat bacteriën en schimmels minder snel groeien en voedingsmiddelen minder snel bederven. Bederfbare voeding koud bewaren is dus belangrijk in de strijd tegen voedselverspilling.

Ook ziekteverwekkende bacteriën groeien minder snel in de koelkast. Als ze via besmet voedsel in grote hoeveelheden in je maag en darmen terechtkomen, kunnen ze je serieus ziek maken. Bij gezonde mensen met een goed afweersysteem blijft het vaak beperkt tot maag- en darmstoornissen. Bij kleine kinderen, bejaarden of zieken die minder weerstand hebben, kan het meer ernstige gevolgen hebben.

De beste temperatuur in de koelkast is 4 tot 7 °C

Door de koelkast in te stellen op de juiste temperatuur en levensmiddelen correct en op de juiste temperatuur te bewaren zijn veel voedselvergiftigingen te voorkomen.

De temperatuur in je koelkast moet tussen 0 en 7 °C zijn, met 4 à 5°C als gemiddelde. Bij deze lage temperatuur is de vermenigvuldiging van bacteriën en andere organismen beperkt. Bij temperaturen boven de 7 °C krijgen ziekmakende organismen zoals bacteriën en schimmels meer kans waardoor gezondheidsrisico’s en/of bederf ontstaan.

Regel de temperatuur met de daarvoor bestemde knop. Meestal wordt de koelstand aangeduid met een schaal van 1 tot 5 of 10. Hoe hoger je de knop draait, hoe hoger de koelstand en dus hoe lager de temperatuur.

Gebruik een speciale koelkastthermometer om de temperatuur te controleren. Lees de thermometer af als de koelkast een tijd is dicht geweest. Meet de temperatuur op verschillende plaatsen in de koelkast. 

Wat hoort in de koelkast?

Lees op het etiket de juiste bewaarvoorschriften.

• “Koel bewaren” verwijst naar bewaren in een koele berging of kelder.
• Op de verpakking van producten die in de koelkast thuishoren staat ‘gekoeld bewaren’ of ‘bewaren bij maximum 7°C’.

Als eenvoudige vuistregel geldt: indien het product in de winkel in de koeling ligt, hoort het thuis ook in de koelkast. Eieren staan in de winkel meestal niet in de koeling, maar bewaar je thuis toch best in de frigo. De meeste groenten en fruit blijven het langst vers in de koelkast. Exotische fruitsoorten en vruchtgroenten bederven daarentegen sneller bij te lage temperaturen. Je bewaart ze best op een koele plaats buiten de koelkast.

Vul je koelkast op de juiste manier

De temperatuur in een koelkast is niet overal gelijk. Erg bederfelijke producten plaats je best in de koudste zone. Omdat warme lucht stijgt en koude lucht daalt, is de koudste zone onderaan, net boven de groentebak. Je vult je koelkast best van boven naar onder volgens het onderstaande schema.

• -18° Diepvriesproducten (in het vriesvak)
• +5° : Eieren
• +4° : Melkproducten, boter, kaas, gevogelte
• +3° :  Bereide gerechten, verse patisserie, charcuterie
• +2° : Gehakt vlees
• 0 à +2° : Vis, weekdieren en schaaldieren
• +7 à 8° : Fruit en groenten (in de groentebak)
• Rond 6°C: in de deur: producten die niet noodzakelijk gekoeld moeten worden zoals dranken of sausen 

 Tips voor orde in de koelkast

• Plaats de koelkast niet te vol zodat de lucht voldoende rond de producten kan circuleren. 
• Plaats nooit rauwe producten bovenop bereide producten. Dit om kruisbesmetting te voorkomen.
• Bewaar alle voedingsmiddelen afgedekt. Dit voorkomt niet alleen uitdroging maar ook kruisbesmetting. 
• Pas het ‘FIFO’ (first in first out)-principe toe. Plaats nieuw aangekochte producten achter de oude. Zo ben je zeker dat je steeds de oudste producten eerst verbruikt.
• Respecteer de houdbaarheidsdatum. Vergeet niet dat de vervaldatum niet meer geldig is eens de verpakking is geopend. Bewaar het dan niet langer dan 2 à 3 dagen in de koelkast tenzij het anders op het etiket staat vermeld.
• Laat restjes van bereide producten eerst voldoende afkoelen.
• Laat de koelkast tijdens het vullen niet langer open dan nodig.
• Neem niet te veel uit de koelkast en plaats alles na gebruik snel terug.

Wat moet je doen als de koelkast uitvalt?

Hoe hoog de temperatuur wordt, hangt af van de duur van het defect, van de buitentemperatuur en van het aantal keren dat het apparaat wordt geopend. Naarmate de temperatuur stijgt, zullen bacteriën zich steeds sneller gaan ontwikkelen en bestaat de kans dat het product niet meer veilig is om op te eten. Hou de deur zoveel mogelijk gesloten en controleer de temperatuur af en toe.

Zodra de temperatuur van kwetsbare producten zoals vis, vlees en vleeswaren, gevogelte en geopende zuivelproducten (bv. yoghurt, verse kaas, room), versneden groenten en fruit en bereide gerechten boven de aanbevolen bewaartemperatuur stijgt, is het verstandig ze weg te gooien.

Minder kwetsbare producten zoals ongesneden groenten en fruit, margarine, eieren, ongeopende zuivelproducten en dranken kunnen nog worden bewaard op voorwaarde dat het product geen  tekenen van bederf vertoont.

Als de temperatuur te sterk is gestegen, reinig dan grondig de binnenkant van het apparaat alvorens je het opnieuw in gebruik neemt.