leestijd

Zijn wortelen goed voor je ogen?

Wortelen zijn rijk aan bèta-caroteen dat in het lichaam wordt omgezet naar vitamine A. Vitamine A is onder meer nodig voor het goed functioneren van de ogen, met name voor het aanpassen van de ogen aan de duisternis.

Wortelen zijn rijk aan bèta-caroteen

Bèta-caroteen maakt deel uit van de groep van de carotenoïden. Als één van de weinige carotenoïden kan bèta-caroteen in het lichaam worden omgezet in vitamine A. Daarom wordt het ook pro-vitamine A genoemd. Vitamine A komt ook als dusdanig voor in de voeding, namelijk in dierlijke producten zoals lever, boter, vis, eidooier en (half)volle melk en melkproducten.

Van bèta-caroteen naar vitamine A

Er wordt aanbevolen dagelijks 650 µg (vrouwen) tot 750 µg (mannen) vitamine A (uitgedrukt in retinolequivalenten) per dag in te nemen (1). Deze hoeveelheid kan gemakkelijk door een evenwichtig samengestelde voeding worden aangebracht, temeer omdat vitamine A ook uit bèta-caroteen kan worden gevormd. Om een deel vitamine A te vormen heb je wel 6 maal zoveel bèta-caroteen nodig.

Een wortel voorziet in dagelijkse behoeft aan vitamine A

100 g rauwe wortelen levert 1067 µg vitamine A en dit vooral in de vorm van bèta-caroteen (ongeveer 6400 µg) (2). Dit komt overeen met ruim 1,5 maal de gemiddelde dagelijkse aanbeveling voor vitamine A. De naam bèta-caroteen is trouwens afgeleid van het woord wortel (carrot) omdat het in 1831 voor het eerst geïsoleerd en gezuiverd werd uit wortelen. Bèta-caroteen zit ook nog in andere groenten en fruit, zij het in mindere mate, en in het bijzonder in koolsoorten, donkergroene bladgroenten en geel of oranje gekleurde vruchten en groenten.

Vitamine A en onze ogen

Vitamine A is onder meer nodig voor het goed functioneren van de ogen, met name voor het aanpassen van de ogen aan de duisternis. Nachtblindheid kan het gevolg zijn van een langdurig en ernstig tekort aan vitamine A. De meest ernstige vorm van een vitamine A-gebrek is xeroftalmie of uitdroging van de ogen waarbij uiteindelijk letsels aan de cornea ontstaan die kunnen leiden tot volledige blindheid.

Te veel vitamine A is schadelijk. Geldt dit ook voor bèta-caroteen?

Een overdreven vitamine A-inname (meer dan 7500 µg per dag), vooral door het verkeerd gebruiken van supplementen of het eten van te veel lever en leverproducten, kan schadelijk zijn, in het bijzonder ook voor de onvoldragen vrucht wanneer je zwanger bent (1). Van grote hoeveelheden bèta-caroteen zijn daarentegen geen schadelijke gevolgen bekend. Wel kunnen de ogen en de huid een oranje-gele kleur krijgen door te veel bèta-caroteen. Dit verdwijnt echter zodra er minder van wordt geconsumeerd.

Zijn wortelen goed voor de ogen?

Dankzij hun hoog gehalte aan vitamine A in de vorm van bèta-caroteen (provitamine A) zijn wortelen goed voor de ogen. Vitamine A draagt bij aan de aanpassing van ons zicht aan de duisternis. Een langdurig tekort aan vitamine A kan leiden tot nachtblindheid en in extreme gevallen zelfs tot blindheid. Een middelgrote rauwe oranje wortel (80 g) kan voorzien in de gemiddelde dagelijkse aanbevolen vitamine A-activiteit.

↑ ↓ Referenties

Hoge Gezondheidsraad. Voedingsaanbevelingen voor België - 2016. Brussel: HGR; 2016. Advies nr. 9285.
Nubel vzw. Merknamendatabank met nutritionele waarden. Beschikbaar via www.internubel.be. Geraadpleegd op 24 juli 2019.
EFSA Panel on Dietetic Products, Nutrition and Allergies (NDA); Scientific Opinion on the substantiation of health claims related to vitamin A and cell differentiation (ID 14), function of the immune system (ID 14), maintenance of skin and mucous membranes (ID 15, 17), maintenance of vision (ID 16), maintenance of bone (ID 13, 17), maintenance of teeth (ID 13, 17), maintenance of hair (ID 17), maintenance of nails (ID 17), metabolism of iron (ID 206), and protection of DNA, proteins and lipids from oxidative damage (ID 209) pursuant to Article 13(1) of Regulation (EC) No 1924/2006 on request from the European Commission. EFSA Journal 2009; 7(9):1221. [25 pp.]. doi:10.2903/j.efsa.2009.1221. Available online: www.efsa.europa.eu.